Windows & DOS Alt²nda A≡lar WINDOWS for Workgroups'un (Windows 3.11 veya k²saca WfW da diyebiliriz) gelmesi ile kⁿτⁿk ofislerde peer-to-peer a≡ ba≡lant²lar² kurmak her zamankinden daha kolay bir hale geldi. Birkaτ bilgisayar² piyasada bugⁿn oldukτa ucuz bir fiyata bulabilece≡iniz ethernet kartlar² al²p, PC'lere WfW yⁿkleyip bu bilgisayarlar aras²nda dosya ve yaz²c² payla■²m²n² hayata geτirmek mⁿmkⁿn. WfW pahal² bir server'a ihtiyaτ duymad²≡²ndan, bunun yan²nda basit e-mail deste≡i de verebildi≡inden gⁿnⁿmⁿzde kⁿτⁿk ofislerde, hatta birden fazla bilgisayar²n bulundu≡u evlerde a≡ τ÷zⁿmleri iτin oldukτa popⁿler olarak kullan²l²yor. WfW'u Windows'un ⁿzerine a≡ deste≡i getirilmi■ olan sⁿrⁿmⁿ olarak de≡erlendirmek mⁿmkⁿn. Dolay²s²yla, kurulumu normal Windows'a oldukτa benziyor. Aradaki tek fark kurulum esnas²nda kurulum program²n²n bilgisayarda bir a≡ kart² olup olmad²≡²n² test etmesi ve bu tⁿr bir kart varsa gerekli a≡ sⁿrⁿcⁿlerini ve programlar²n² da Windows'a yⁿklemesi. WfW ayn² zamanda Novell Netware kurulu bulunan a≡ sistemlerinde de τal²■t²r²labiliyor. Giri■ taksimini burada kesiyor ve WfW kullan²rken akl²n²zda bulunmas² gereken temel kavramlara girmeye τal²■²yoruz. WfW kulland²≡²n²z² varsay²yoruz. WfW kullan²lan bir a≡da temel olarak iki ÷≡e bulunmaktad²r. l ▄zerinde WfW τal²■an bilgisayarlarl Bu bilgisayarlar²n² birbirleri ile payla■t²klar² kaynaklarBu iki ÷≡eden birincisi basit. Bir bilgisayar, ethernet kart², WfW ve bu bilgisayarlar² fiziksel olarak birbirine ba≡layan bir kablo bu ÷≡enin yap² ta■lar²n² olu■turuyorlar. ▌kinci ÷≡e, bu yaz²n²n ana temas²n² olu■turuyor. Yani WfW vas²tas² ile bilgisayarlar² birbiri ile konu■turmak, yaz²c², sabit disk, modem gibi kaynaklar² payla■t²rmak. A≡² G÷rⁿntⁿlemek ▄zerinde WfW τal²■an bir a≡da bilgisayarlar² ve bu bilgisayarlar²n di≡erleri ile payla■²ma aτ²k olan kaynaklar²n² g÷rmek iτin eski dostlar²m²z File Manager ve Print Manager yaz²l²mlar²n² kullanacaks²n²z. File Manager dosyalar² ve klas÷rleri, Print Manager ise yaz²c²lar² payla■t²rmaya yar²yor. Biz ÷nce, a≡ ⁿzerinde payla■t²r²lm²■ olan dosyalar² ve klas÷rleri g÷rmek isteyelim. Bunun iτin File Manager uygulamas²na girece≡iz. File Manager ekrana geldi≡inde Disk menⁿsⁿnden Connect Network Drive komutunu τal²■t²r²n. Ekrana bir diyalog kutusu gelecektir. Belli bir sⁿre bekleyeceksiniz, daha sonra bu diyalog kutusunun iτinde a≡a ba≡l² ve payla■²ma aτ²k durumda olan bilgisayarlar²n isimleri g÷rⁿntⁿlenecek. ▐imdi bu diyalog kutusunu bir inceleyelim. WfW a≡ sisteminde her bilgisayar²n bir ad² ve bu bilgisayar²n ba≡l² oldu≡u bir ' τal²■ma grubu' (workgroup) vard²r. Bu τal²■ma gruplar²n² bir ■irketteki departmanlar olarak dⁿ■ⁿnebilirsiniz (muhasebe, sat²nalma vs. gibi). Bizim ÷rne≡imizde a≡ ⁿzerinde tek bir τal²■ma grubu var (PCWORLD). Bir τal²■ma grubunun isminin ⁿzerine τift t²klad²≡²n²zda o τal²■ma grubu iτinde yer alan bilgisayarlar²n isimleri ekranda g÷rⁿlⁿr (÷rnekte CENKS, VOLKANS, vs...). E≡er tek bir τal²■ma grubu varsa t²klamaya gerek yok otomatik olarak bilgisayar isimleri ekrana getirilir. Bu bilgisayarlardan herhangi birinin ⁿzerine t²klad²≡²n²zda ise Shared Directories (payla■²lan rehberler) b÷lⁿmⁿnde o bilgisayar²n sahibinin bilgisayar²nda bulunan ve di≡er kullan²c²lar ile payla■²ma aτ²k olan klas÷rleri g÷rebilirsiniz. Bu klas÷rlerden kullanmak istedi≡inizin ⁿzerine gidip τift t²klamak bu klas÷re ba≡lanmak iτin yeterlidir. Bir Kayna≡a Ba≡lanmakWfW alt²nda a≡ ba≡lant²s² kurarken, ba≡land²≡²n²z her a≡ kayna≡²na WfW sizin bilgisayar²n²zda bir sⁿrⁿcⁿ harfi atar. ╓rnek resimde ba≡lant² sa≡land²≡² takdirde, ba≡lan²lan klas÷r bilgisayar²n E: sⁿrⁿcⁿsⁿ olacakt²r. Yani, dosya y÷neticisinde bu sⁿrⁿcⁿye gitti≡inizde kar■²daki bilgisayar²n ilgili klas÷rⁿnⁿn iτeri≡ini g÷receksiniz. Bu diyalog kutusunda incelemedi≡imiz tek bir yer kald², o da Reconnect At Startup seτim kutusu. Bu seτimi aktif yap²p ba≡lant² sa≡lad²≡²n²zda, bilgisayar²n²z² tekrar aτ²p WfW'u τal²■t²r²nca WfW otomatik olarak gidip o bilgisayar²n o klas÷rⁿne ba≡lanacak ve ilgili sⁿrⁿcⁿ harfini atayacakt²r. B÷ylece her seferinde bu ba≡lant²y² yapmak zorunda kalmayacaks²n²z. Ancak burada bir handikap var. E≡er siz bilgisayar²n²z² aτt²≡²n²zda, kar■² taraftaki bilgisayar kapal² ise WfW bo■u bo■una bu bilgisayara ba≡lanmaya τal²■acakt²r. Bu da WfW'un aτ²l²■²m² yava■lat²r. Bunun iτin s²k s²k kullanmad²≡²n²z a≡ kaynaklar²na ba≡lan²rken bu seτim kutusunu pasif hale getirin. Bir a≡ sⁿrⁿcⁿsⁿne yap²lm²■ olan bir ba≡lant²y² kesmek istedi≡inizde Disk menⁿsⁿnden Disconnect Network Drive komutunu τal²■t²r²n. Ekrana gelecek olan diyalog kutusunda ilgili ba≡lant²y² seτin ve OK dⁿ≡mesine bas²n. Ba≡lant² iptal edilecek ve bir daha WfW taraf²ndan hat²rlanmayacakt²r. A≡a DOS Kullanarak G÷z Atmak Baz² durumlarda WfW'un Dosya Y÷neticisi a≡ kaynaklar²n²n hepsini g÷steremez. Bunun bir τok nedeni olabilir. ╓rne≡in geleneksel bellek alan²n²n dⁿ■ⁿk olmas² bunun ba■l²ca nedenlerinden biridir. Olsun, sadece Dosya Y÷neticisine mahkum de≡ilsiniz. DOS komut sat²r²n² kullanarak da ba■kalar²n²n bilgisayarlar²na ba≡lanabilirsiniz. Elbette Dosya Y÷neticisi'ni kullanmaktan biraz daha zor ama en az²ndan imkans²z de≡il. Bilirsiniz, ÷zellikle acele bir i■iniz oldu≡unda bu i■lemi DOS'tan yapmak pek τok zaman Windows'tan yapmaktan daha h²zl²d²r, tecrⁿbeyle sabit. Neyse, DOS komut sat²r²na gelin ve a≡²n iτeri≡ini g÷rⁿntⁿlemek iτin NET VIEW yaz²p tu■una bas²n. E≡er ba≡l² oldu≡unuz a≡ sisteminde τok fazla say²da bilgisayar varsa ekranda bir liste kay²p gidecek ve siz de bir ■ey g÷remeyeceksiniz. E≡er k²saysa, tek bir ekranda her ■eyi g÷rebilirsiniz. Uzun listeyi parτa parτa g÷rⁿntⁿlemek iτin DOS komut sat²r²nda NET VIEW | MOREyaz²p tu■una basmal²s²n²z. Komut i■ini bitirdi≡inde, ÷rnek resimde de g÷rⁿlece≡i gibi ekranda a≡a ba≡l² olan bilgisayarlar²n isimleri g÷rⁿntⁿlenecektir. ▐imdi s²rada ilgilendi≡iniz bilgisayar²n iτinde bulunan kaynaklar² g÷rⁿntⁿlemek iτin NET VIEW komutunun yan²na parametre olarak bilgisayar ismini vermelisiniz. ╓rne≡in a≡da CENKS bilgisayar²n²n iτinde bulunan payla■t²r²lm²■ kaynaklar² g÷rⁿntⁿlemek istedi≡inizi varsayal²m. Bu durumda komutu NET VIEW \\CENKS ■eklinde kullanmak gerekiyor. WfW a≡ sisteminde bilgisayar isimleri yanlar²nda iki adet ters b÷lⁿ ile g÷sterilirler. DOS ekran²nda ilgili bilgisayar²n kulland²≡² kaynaklar g÷rⁿlecek. Bunlardan herhangi birini seτip bir sⁿrⁿcⁿ harfi atayarak kullanmak iτin ise NET USE komutunu kullanmak gerekli. Bu komutun kullan²■ ■ekli de NET USE {sⁿrⁿcⁿ harfi} {kaynak}■eklindedir. ╓rnek resimde yer alan CENKS bilgisayar²n²n CD- ROM sⁿrⁿcⁿsⁿnⁿ kullanmak istiyorsak, NET USE E: \\CENKS\E yaz²p tu■una basmal²y²z demek ki. ▌■te bu kadar. DOS alt²nda a≡ kaynaklar²n² kullanmak b÷yle enteresan. Daha pek τok NET parametresi var elbette ancak bunlar² ÷≡renmek ■art de≡il, Windows alt²ndan yapmak daha kolay. Bu temel komutlar² zorda kald²≡²n²zda kullanas²n²z diye i■ledik Nas²l Payla■t²racaks²n²z? ╓ncelikle, bilgisayar²n²z² payla■t²r²rken bilgisayar²n²zdaki de≡erli bilgileri ba■kalar²n²n g÷zetimine aτmakta oldu≡unuzu akl²n²zdan τ²kartmay²n. Bu yⁿzden payla■t²rma ayarlar²n²z² yaparken son derece dikkatli olun ve i■e iyi bir planlama ile ba■lay²n. G÷receksiniz, payla■t²raca≡²n²z ÷≡elerin say²s² artt²kτa iyi bir planlama ile k÷tⁿ bir planlaman²n aras²ndaki fark aτ²lacakt²r.WfW vas²tas² ile sabit diskinizi payla■abilirsiniz. Ancak kesinlikle sabit diskinizin tamam²n² ba■kalar²n²n kullan²m²na aτmay²n. Belli klas÷rleri belli kullan²c²lar²n kullan²m²na aτmak en iyisi. Varsayal²m sabit diskinizde di≡er kullan²c²lardan bilgi alabilece≡iniz, herkese aτ²k bir alan olu■turmak istiyorsunuz. ╓nce payla■²lacak olan dosyalar²n kaydedilece≡i rehberi olu■turmak laz²m. File Manager'a girin. C: sⁿrⁿcⁿsⁿnde (veya istedi≡iniz herhangi bir sⁿrⁿcⁿde) ORTAK adl² bir rehber yarat²n. Bu rehberin ⁿzerine bir kere t²klay²n ve onu seτili duruma getirin. Daha sonra Disk menⁿsⁿnden Share As komutunu τal²■t²r²n. Bu komutu τal²■t²rd²≡²n²zda ekrana gelecek olan diyalog kutusunda bu klas÷rⁿ payla■t²r²rken yapaca≡²n²z bⁿtⁿn hak-hukuk ayarlar²n² bulacaks²n²z. Share Name b÷lⁿmⁿnde bu klas÷rⁿ a≡ ⁿzerinde tan²tacak bir isim girmelisiniz. Biz ORTAK olarak b²rakt²k, siz istedi≡iniz ismi girebilirsiniz. Path b÷lⁿmⁿ klasik, a≡ kayna≡²n²n sizin bilgisayar²n²zdaki adresini g÷steriyor. Comment, kayna≡² tan²tacak uzun bir tan²m vermenizi sa≡l²yor. Biz ÷rnek olarak ' ortak alan' dedik. Gelelim eri■im tipine. Access Type b÷lⁿmⁿnde bu a≡ kayna≡²na eri■ecek olan kullan²c²lara verilen s²n²rlamalar belirleniyor. ▄τ seτenek var. Read Only, Full ve Depends on Password. Read Only modunda, a≡ kayna≡²na ba≡lanan kullan²c²lar bu kaynaktaki dosyalar² kopyalayabiliyorlar ve iτeri≡ini g÷rebiliyorlar ancak de≡i■tiremiyorlar veya dosyalar² silemiyorlar. Full Access modunda ise herkesin bu klas÷rdeki her ■eyi silme, yazma, de≡i■tirme hakk² bulunuyor. Depends on Password dedi≡inizde ise durum daha de≡i■ik. Belli iki ■ifre koyuyorsunuz (Passwords b÷lⁿmⁿnde tan²mlan²yor) bu ■ifrelerden birincisini bilen, kaynaktaki dosyalara eri■ip iτeri≡ini g÷rebiliyor ancak yeni bir dosya kopyalayam²yor veya silemiyor. ▌kinci ■ifreyi bilenler ise burada elini kolunu sallaya sallaya dola■ma hakk²na sahipler. Bu diyalog kutusunda incelenmedik bir tek ' Re-share at startup' seτim kutusu kald². Bir payla■²m ayar² yaparken bu seτim kutusunu aktif hale getirirseniz, bilgisayar²n²z² kapat²p aτ²p Windows'u tekrar yⁿkledi≡inizde ilgili klas÷r tekrar otomatikman a≡ kullan²c²lar²n²n hizmetine aτ²l²r. E≡er pasif yaparsan²z aτ²lmaz. Yaz²c²lar² Payla■t²rmak Birkaτ bilgisayar²n birbirine ba≡l² bulundu≡u a≡ sistemlerinde tek bir yaz²c² al²p bunu herkesin kullanabilece≡i bir ■ekilde payla■t²rmak mⁿmkⁿn. WfW'ta bu i■ iτin Print Manager kullan²l²yor. Bilgisayar²n²za bir yaz²c²n²n ba≡l² oldu≡unu ve bunu a≡ kullan²c²lar²n²n kullan²m²na aτmak istedi≡inizi varsayal²m. Bunun iτin ÷nce Main grubunun iτinde bulunan Print Manager simgesine τift t²klay²n. Ekrana gelecek olan program, bildi≡imiz yazd²rma y÷neticisidir. Yazd²rma y÷neticisinin penceresinin iτinde bilgisayar²n²za ba≡l² ve kullan²ma haz²r durumda bulunan yaz²c²lar²n listesi g÷rⁿlecektir. Payla■t²rmak istedi≡iniz yaz²c²y² seτili duruma getirin ve Printer menⁿsⁿnden Share Printer As komutunu τal²■t²r²n. Ekrana gelecek olan diyalog kutusunda yaz²c²y² payla■t²r²rken kullanaca≡²n²z ayarlar² yapabilirsiniz. Bu diyalog kutusunda Printer b÷lⁿmⁿnde payla■t²raca≡²n²z yaz²c²n²n ad², Share As b÷lⁿmⁿnde a≡ ⁿzerinde g÷rⁿlecek olan kuyruk ad² ve Comment b÷lⁿmⁿmde ise di≡er kullan²c²lar iτin minik bir aτ²klama yer alacakt²r. Burada Re- Share At Startup seτimini aktif hale getirirseniz, bilgisayar² kapat²p aτt²≡²n²zda ve WfW'a girdi≡inizde yaz²c² yine payla■²lm²■ olur. Payla■²ml² Yaz²c²ya Ba≡lanmak Bir a≡ ⁿzerinde bir kullan²c² yaz²c²s²n² di≡er kullan²c²lara payla■t²rm²■sa, bu yaz²c²dan siz de d÷kⁿm alabilirsiniz. Burada dikkat edilmesi gereken, yaz²c²n²n yaz²l²m sⁿrⁿcⁿlerini sanki bir yaz²c² da sizi bilgisayar²n²za ba≡l²ym²■ gibi kendi WfW'unuza kurmakt²r. Bu kurma i■lemini yapt²ktan sonra yaz²c²n²n ba≡l² oldu≡u portu gerτek yaz²c²n²n kuyru≡una ba≡layarak di≡er yaz²c²dan sanki kendi yaz²c²n²zm²■ gibi d÷kⁿm alabilirsiniz. Yaz²c²n²n yaz²l²m sⁿrⁿcⁿlerini WfW'unuza kurduktan sonra Yazd²rma Y÷neticisini τal²■t²r²n. Ekrana gelecek olan pencereden kullanaca≡²n²z yaz²c²y² seτili duruma getirdikten sonra Printer menⁿsⁿnden Connect Network Printer komutunu τal²■t²r²n. Ekrana yine dosya payla■²m²nda g÷rdⁿ≡ⁿnⁿz gibi bir diyalog kutusu gelecektir. Bir farkla, bu diyalog kutusunda istedi≡iniz bilgisayar²n ad²na t²klay²nca alt tarafta o bilgisayar²n payla■m²■ oldu≡u yaz²c²lar²n isimleri listelenecektir. ▌stedi≡iniz yaz²c² kuyru≡unu belirleyin, Reconnect at Startup seτimini aktif hale getirin ve OK dⁿ≡mesine bas²n. Bu dⁿ≡meye bast²≡²n²zda yazd²rma i■lemleri art²k di≡er bilgisayar²n yaz²c²s²na y÷nlendirilecektir. Bilgisayar² kapat²p aτsan²z bile yaz²c² kuyru≡a otomatik olarak tekrar ba≡lanacakt²r. ╓rne≡imizde, dosya payla■²m²nda oldu≡u gibi PCWORLD τal²■ma grubundaki bilgisayarlar listeleniyor. Bunlardan CENKS adl² bilgisayar yaz²c²s²n² CANON ad² ile payla■t²rm²■. Buraya τift t²klayarak bu yaz²c²ya ba≡lanabilir ve d÷kⁿmleri bu yaz²c²ndan alabiliriz. E≡er bilgisayar²n²za bir yaz²c² ba≡l² ancak yine de zaman zaman a≡ ⁿstⁿndeki ba■ka bir bilgisayar²n yaz²c²s²n² kullanmak istiyorsan²z LPT1 portuna kendi yaz²c²n²z² ba≡lars²n²z. LPT2'yi de di≡er bilgisayar²n a≡ kuyru≡una y÷nlendirirsiniz, olur biter.